simone de beauvoir 

Pyrrhus en Cineas

2023 / Vertaling en nawoord: Jeanne Holierhoek
Filosofisch essay
128 pagina’s / isbn 978 94 93186 92 7 / € 24,50

Met Pyrrhus et Cinéas (1944) volgt Simone de Beauvoir haar eigen weg, schept ze haar eigen filosofische ruimte. Het boek begint met een uiteenzetting over de basis van het existentialisme. De vrijheid van de mens, de daaruit voortvloeiende noodzaak om jezelf te transcenderen, de ambiguïteit van jezelf ervaren als subject, de ander als object en weten dat de ander het precies andersom ervaart: in gedegen opgebouwde redeneringen wordt het allemaal glashelder verwoord. Tot zover vallen haar ideeën nog samen met die van Sartre, maar vervolgens benadrukt ze dat de vrijheid een vrijheid in situatie is en legt ze de basis voor een ethiek. Uit de dagboeken die Simone de Beauvoir op jonge leeftijd bijhield, bleek dat ze als studente al geïnteresseerd was in de relatie tussen jezelf en de ander en in de consequenties daarvan voor het handelen.

In Pyrrhus et Cinéas werkt ze dit nader uit. Ze ziet niets in een leven van toewijding, dat te veel dankbaarheid van de ander verlangt, de ander vernedert en hem of haar tot een ding maakt. We moeten ons realiseren dat ons handelen invloed heeft op de vrijheid van anderen, betoogt ze. Die vrijheid is de basis. Zij die louter in een overlevingsstrijd zijn verwikkeld, krijgen niet goed de kans om aan hun vrijheid vorm te geven. Hier ligt een primaire ethische taak voor degene die hen boven de overlevingsstrijd kan uittillen. Ook over de vraag of geweld geoorloofd is worden trouwens interessante opmerkingen gemaakt.

Filosoof Jonathan Webber duidde het al aan bij de eerste Engelse vertaling (2004): het filosofische werk van Simone de Beauvoir in de jaren ’40 berust grotendeels op het centrale thema van Pyrrhus et Cinéas. De receptie van haar existentiële filosofie werd tot nu toe dus vertekend door het ontbreken van een vertaling. De Nederlandse vertaling is er nu!

Links | franse reeks | simone de beauvoir